Sociale psychiatrie
In de sociale psychiatrie worden uitingsvormen van verstoorde geestelijke gezondheid gezien als uitingen van levensproblemen. Bij het ontstaan van ervan is er sprake van een proces. Een individu ervaart bepaalde levensproblemen als bedreigend en door die bedreiging hebben deze invloed op zowel de lichamelijke als op de geestelijke gezondheid Naarmate de levensproblemen groter en als onoplosbaar worden ervaren, is hun invloed op de gezondheid sterker. Mensen kunnen dan op heel verschillende manieren reageren. Bijvoorbeeld met slaapstoornissen, angststoornissen, depressies, paniekaanvallen, obsessies, dwanghandelingen, drank en drug misbruik, maar ook hallucinaties en wanen etc.. Vervolgens kan er een verschuiving ontstaan als die reacties zoals bijvoorbeeld de stemmen worden beleefd als het levensprobleem zelf. De reactie op het probleem wordt dan gezien als het probleem. Gaat de professionele hulpverlening in de gezondheidszorg mee in deze verschuiving, dan worden reacties op levensproblemen tot gezondheidsproblemen gemaakt.
Het schadelijke effect daarvan is dat de levensproblemen niet worden opgelost en het herstel in de weg blijven staan. Dat zien we ook gebeuren bij patiënten die stemmen horen. De stemmen komen als reactie op zeer machteloos makende, bedreigende en als onoplosbaar ervaren levensproblemen. Ze worden dan niet gezien als reactie, maar als primair probleem. Bij de gezonde stemmen hoorders gaat het verband met de levensproblemen of levensvragen niet verloren en voor hen krijgen de stemmen dan ook een andere betekenis. Het zijn raadgevers, gidsen of de bron van inspiratie.
Bij patiënten is de problematiek vaak complexer en ligt er (vaak langdurende) traumatisering aan het stemmen horen ten grondslag, zoals seksueel misbruik, fysieke mishandeling of blijven levensvragen onopgelost zoals eigen seksuele geaardheid. Hierdoor spelen vaak sterke schaamte of schuldgevoelens over de oorspronkelijke problemen een rol. Dit gebruiken de stemmen in chantage, waardoor er sterke conflicten ontstaan. Het is belangrijk om te realiseren dat stemmen horen meestal (70%), net als bij vele ander vormen van geestelijke gezondheid verstoring, een signaal functie heeft voor achter liggende levensproblemen.
De sociale psychiatrie richt zich in haar benadering op het terug vertalen van de geestelijke gezondheid problemen naar de sociaal-emotionele en sociaal-interactionele problemen die aan het stemmen horen ten grondslag liggen. Deze benadering is niet primair gericht op het tot verdwijnen brengen van de stemmen, maar op het er mee leren omgaan en op herstel van de ontwikkeling van de persoon.
